Esiезий - сирәк һәм мөһим металл элемент, һәм Кытай Канада һәм АКШ-ның дөньядагы иң зур цезий шахтасына, Танко шахтасына казу хокуклары ягыннан кыенлыклар белән очраша.Seезий атом сәгатьләрендә, кояш күзәнәкләрендә, медицинада, нефть бораулауда һ.б. алыштыргысыз роль уйный. Бу шулай ук стратегик минерал, чөнки ул атом коралы һәм ракеталар ясауда кулланыла ала.
Сезийның үзенчәлекләре һәм кулланылышы.
Сезийбик сирәк металл элемент, табигатьтәге эчтәлек 3ppm гына, һәм ул җир кабыгында иң түбән эшкәртү металл элементларының берсе.Esiезий бик күп уникаль физик һәм химик үзенчәлекләргә ия, мәсәлән, бик югары электр үткәрүчәнлеге, бик түбән эрү ноктасы һәм көчле яктылык үзләштерү, аны төрле өлкәләрдә киң куллана.
Телекоммуникациядә цезий оптик кабельләр, фотодетекторлар, лазерлар һәм сигнал тапшыру тизлеген һәм сыйфатын яхшырту өчен кулланыла.Esезий шулай ук 5G элемтә технологиясе өчен төп материал, чөнки ул югары төгәл вакыт синхронизация хезмәтләрен күрсәтә ала.
Энергия өлкәсендә цезий энергия конверсиясен һәм куллану эффективлыгын күтәрү өчен кояш күзәнәкләрен, феррофлуид генераторларын, ион этәргеч двигательләрен һәм башка яңа энергия җайланмаларын җитештерү өчен кулланылырга мөмкин.Esiезий шулай ук аэрокосмик кушымталарда мөһим материал, чөнки ул спутник навигация системаларында, төнге күренеш җайланмаларында һәм ион болыт элемтәләрендә кулланыла.
Медицинада цезий йокы дарулары, седатив матдәләр, антиепилептик препаратлар ясау һәм кеше нерв системасы эшчәнлеген яхшырту өчен кулланыла ала.Сезий шулай ук радиация терапиясендә кулланыла, мәсәлән, простат рагы кебек яман шеш авыруларын дәвалау.
Химия тармагында цезий катализаторлар, химик реагентлар, электролитлар һәм химик реакцияләрнең тизлеген һәм эффективлыгын күтәрү өчен кулланылырга мөмкин.Esiезий шулай ук нефть бораулауда мөһим материал, чөнки ул югары тыгызлыктагы бораулау сыеклыкларын ясарга һәм бораулау сыеклыкларының тотрыклылыгын һәм эффективлыгын күтәрү өчен кулланылырга мөмкин.
Глобаль цезий ресурсларын тарату һәм куллану.Хәзерге вакытта цезийның иң зур кулланылышы нефть һәм табигый газ үсешендә.Аның кушылмалары цезий форматлый һәмцезий карбонатюгары тыгызлыктагы бораулау сыеклыклары, алар бораулау сыеклыкларының тотрыклылыгын һәм эффективлыгын яхшырта ала, кое стенаның җимерелүен һәм газ агып чыгуын булдыра ала.
Миний цезий гранаты чыганаклары дөньяның өч урында гына очрый: Канададагы Танко шахтасы, Зимбабведагы Бикита шахтасы һәм Австралиядәге Синклер шахтасы.Алар арасында, Танко казу өлкәсе әлегә кадәр ачылган иң зур цезий гранат шахтасы, дөнья цезий гранаты ресурсларының 80% тәшкил итә, һәм цезий оксидының уртача дәрәҗәсе 23,3% тәшкил итә.Бикита һәм Синклер шахталарында цезий оксиды класслары уртача 11,5% һәм 17%.Бу өч казу өлкәсе типик литий цезий танталы (LCT) пегматит чыганаклары, цезий алу өчен төп чимал булган цезий гранатына бай.
Кытай Танко шахталарын алу һәм киңәйтү планнары.
АКШ - цезийны дөньяда иң зур кулланучы, якынча 40% тәшкил итә, аннары Кытай.Ләкин, цезий казу һәм эшкәртү буенча Кытай монополиясе аркасында, өч төп шахталарның барысы да диярлек Кытайга күчерелде.
Элегерәк, Кытай компаниясе Танко шахтасын Америка компаниясеннән сатып алып, 2020-нче елда җитештерүне дәвам иткәч, ул шулай ук PWM акциясенең 5,72% акциясенә язылу һәм Case Lake проектының барлык литий, цезий һәм тантал продуктларын алу хокукына ия булды.Ләкин, узган ел Канада өч Кытай литий компаниясеннән милли куркынычсызлык сәбәпләрен китереп, 90 көн эчендә Канада литий казу компанияләрендәге өлешләрен сату яки алу өчен таләп итте.
Элегерәк, Австралия Кытай компаниясенең Линасның 15% акциясен алу планын кире кага, Австралиянең сирәк очрый торган җир җитештерүчесе.Сирәк җирләр җитештерүдән тыш, Австралия Синклер шахтасын үстерергә дә хокуклы.Ләкин, Синклер шахтасының беренче этабында эшләнгән цезий гранаты Кытай компаниясе сатып алган CabotSF чит ил компаниясе тарафыннан алынган.
Бикита казу өлкәсе - Африкадагы иң зур литий-цезий-тантал пегматит чыганагы һәм цезий гранаты ресурслары буенча дөньяда икенче урында, уртача цезий оксиды 11,5%.Кытай компаниясе шахтаның 51 процент акциясен Австралия компаниясеннән 165 миллион долларга сатып алды һәм киләсе елларда литий концентрат җитештерү куәтен елына 180 000 тоннага кадәр арттырырга уйлый.
Танко шахтасында Канада һәм АКШ катнашуы һәм конкуренция
Канада да, АКШ та "Биш күз альянсы" әгъзалары һәм тыгыз сәяси һәм хәрби бәйләнештә.Шуңа күрә АКШ цезий ресурсларының глобаль тәэмин ителешен контрольдә тота яки союздашлары аша катнаша, Кытайга стратегик куркыныч тудыра.
Канада хакимияте цезийны төп файдалы казылма исемлегенә кертте һәм җирле сәнәгатьне саклау һәм үстерү өчен берничә политик чаралар кертте.Мәсәлән, 2019-нчы елда Канада һәм АКШ ике ил арасында цезий кебек файдалы казылмалар тәэмин итү чылбырының куркынычсызлыгы һәм ышанычлылыгы буенча хезмәттәшлекне үстерү өчен зур казу хезмәттәшлеге турындагы килешүгә кул куйдылар.2020-нче елда Канада һәм Австралия Кытайның глобаль минераль базардагы йогынтысына каршы тору өчен шундый ук килешүгә кул куйдылар.Канада шулай ук инвестицияләр, грантлар һәм салым стимулиясе аша PWM һәм Cabot кебек җирле цезий рудасын эшкәртү һәм эшкәртү компанияләренә ярдәм итә.
Дөньядагы иң зур цезий кулланучы буларак, АКШ шулай ук цезийның стратегик кыйммәтенә һәм тәэмин итү куркынычсызлыгына зур әһәмият бирә.2018-нче елда АКШ цезийны 35 төп файдалы казылмаларның берсе итеп билгеләде, һәм цезий һәм башка файдалы казылмаларның озак вакытлы тотрыклы тәэмин ителешен тәэмин итү өчен берничә чаралар тәкъдим итеп, төп файдалы казылмалар турында стратегик доклад төзеде.
Кытайдагы башка цезий ресурсларының урнашуы һәм дилеммасы.
Викита шахтасыннан кала, Кытай башка төбәкләрдә цезий ресурсларын алу мөмкинлекләрен эзли.Мәсәлән, 2019-нчы елда Кытай компаниясе Перу компаниясе белән хезмәттәшлек турында килешү төзеде, Перуның көньягында литий, калий, бор, магний, стронциум, кальций, натрий, цезий оксиды кебек элементларны үз эченә алган тозлы күл проектын бергәләп эшләү.Бу Көньяк Америкада литий җитештерү буенча икенче урында торыр дип көтелә.
Глобаль цезий ресурсларын бүлеп бирүдә Кытай күп кыенлыклар һәм проблемалар белән очраша.
Беренчедән, глобаль цезий ресурслары бик аз һәм таралган, һәм Кытайга зур масштаблы, югары класслы һәм аз бәяле цезий чыганакларын табу кыен.Икенчедән, цезий кебек төп файдалы казылмалар өчен глобаль көндәшлек көннән-көн көчәя бара, һәм Кытай сәяси һәм икътисади комачаулыкларга, Канада, Австралия һәм башка илләрнең инвестиция күзәтүләре һәм Кытай компанияләренә чикләүләр белән очрашырга мөмкин.Өченчедән, цезийны чыгару һәм эшкәртү технологиясе чагыштырмача катлаулы һәм кыйммәт.Кытай критик файдалы казылмалар сугышына ничек җавап бирә?
Кытайның төп файдалы казылмаларының милли куркынычсызлыгын һәм икътисадый мәнфәгатьләрен яклау өчен, Кытай хөкүмәте түбәндәге актив чаралар күрергә уйлый:
Дөньяда цезий ресурсларын барлау һәм үстерү, яңа цезий чыганакларын табу, цезий ресурсларының үз-үзен тәэмин итү һәм диверсификациясен яхшырту.
Сезийны эшкәртүне көчәйтү, цезийны куллану эффективлыгын һәм әйләнеш тизлеген яхшырту, цезий калдыкларын һәм пычрануны киметү.
Сезий фәнни тикшеренүләрен һәм инновацияләрен ныгыту, цезийның альтернатив материалларын яки технологияләрен үстерү, цезийга бәйләнешне һәм куллануны киметү.
Esiезий буенча халыкара хезмәттәшлекне һәм алмашуны көчәйтү, тиешле илләр белән тотрыклы һәм гадел цезий сәүдә һәм инвестиция механизмын булдыру, һәм дөнья цезий базарының сәламәт тәртибен саклау.